دکتر رامین قهرمان زاده در گفت وگو با ایسنا، درباره مهم ترین فعالیت های پژوهشی پژوهشگاه ابن سینا در سال گذشته گفت: یکی از مهمترین فعالیت‌های پژوهشگاه ابن‌سینا در سال ۱۳۹۸ که در گروه پژوهشی جنین شناسی و آندرولوژی توسط محققان و اعضای هیأت علمی این گروه انجام شد، تولید جنین از گاوهای ممتاز نژادهای گوشتی و شیری از طریق فناوری تولیدمثل است  که پس از حدود ۱۰ سال تلاش محققان این پژوهشگاه، دانش فنی آن بومی سازی و تجاری شد.

وی افزود: ویژگی‌های این فناوری منجر  به تحول و رونق اقتصادی قابل توجه در صنعت دامپروری از طریق تسریع اصلاح نژاد دام‌های سنگین در کشور می‌شود که این تحول از طریق توسعه نژادهای ارزشمند و کمیاب، آبستنی هدفمند و تولید جنین با جنسیت خاص و مشخص برای صنایع شیر و گوشت انجام می شود. در اواخر سال ۱۳۹۸ محققان این گروه به سمت تأسیس شرکت و ادامه فعالیت‌ها در قالب یک شرکت دانش بنیان اقدام کردند و اکنون شرکت مربوطه تأسیس و ثبت شده و تمامی فعالیت‌های این حوزه در قالب شرکت مربوطه ادامه دارد.

دانشیار پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی درباره یکی دیگر از فعالیت های این پژوهشگاه در سال گذشته گفت: از دیگر طرح‌های مهم پژوهشی که در این پژوهشگاه با تلاش اعضای هیأت علمی گروه پژوهشی مهندسی بافت و طب بازساختی انجام شد، استفاده از سلولهای بنیادین مشتق شده از خون قاعدگی در درمان نارسایی‌های زودرس تخمدان بود.

وی افزود: از دست رفتن عملکرد تخمدان در طی چند سال اتفاق می‌افتد و منجربه یائسگی می‌شود که می‌تواند یا در زمان خود و طبیعی باشد و یا در اثر عوامل ژنتیکی و یا در اثر بیماری‌های خاصی زودتر از موعد و در سنین جوانی اتفاق افتد. در حال حاضر مداخلات درمانی متعددی برای این بیماران استفاده می‌شود که کارایی مختلفی دارد. سلول‌های بنیادی به دلیل قابلیت تکثیر زیاد و تمایز بالای خود می‌توانند در درمان این نارسایی موثر باشند. خون قاعدگی منبعی غنی از سلول‌های بنیادی است که به دلیل سهولت و قابل دسترس بودن و غیر تهاجمی بودن روش نمونه‌گیری، منبع ایده‌آلی برای این سلول‌ها است. در این روش عملکرد تخمدان بهبود یافته و در واقع بازگشت عملکرد تخمدان را شاهد هستیم. این طرح پس از طی مراحل کارآزمایی بالینی خود به صورت یک خدمت درمانی به بیماران مراجعه کننده به مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا ارائه می‌شود.

طرح‌هایی که نیاز به بودجه دارند

قهرمان‌زاده درباره فعالیت‌های پژوهشگاه ابن‌سینا در راستای مقابله با کرونا گفت: از فعالیت‌هایی که در زمینه  کووید -۱۹ و ویروس کرونا در این پژوهشگاه انجام شده است، می‌توان به راه‌اندازی آزمایشگاه تشخیص ویروس کرونا اشاره کرد که این فرایند به دنبال فراخوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور و نیاز مبرم کشور به تشخیص به موقع  کووید ۱۹ و با تلاش بی وقفه و سریع مسئولان و همکاران این پژوهشگاه در مدت زمانی کوتاه و با بکارگیری پیشرفته‌ترین تجهیزات و تکنیک‌های استاندارد مولکولی در فضایی کاملا ایزوله و استاندارد انجام شد. این خدمت هم اکنون به مراکز بیمارستانی و درمانی فعال در تشخیص و درمان بیماری کوید ۱۹در حال انجام است.

وی ادامه داد: همچنین می‌توان به طرح پژوهشی تولید کیت تشخیص سرولوژیک، آنتی بادی خنثی کننده درمانی و واکسن پیشگیری کننده ویروس کرونا اشاره کرد که توسط گروه پژوهشی مهندسی آنتی‌بادی ـ‌آنتی ژن طراحی و پیشنهاد شد که با توجه به شرایط حاد کشور و شیوع سریع عفونت ویروس جدید کرونا و توانمندی پژوهشکده آنتی بادی منوکلونال این پژوهشگاه در تولید انواع آنتی بادیهای مونو و پلی کلونال و استفاده از آنها در تست‌های آزمایشگاهی، انجام این طرح قابل توجه است. پیشبرد این طرح نیازمند تأمین هزینه‌های آن توسط دستگاهها و نهادی خارج از جهاددانشگاهی است.

برنامه‌ریزی برای تولید زخم پوش‌های پیشرفته نانویی

معاون پژوهشی پژوهشگاه ابن‌سینا درباره مهم‌ترین طرح‌های سال جاری این مرکز گفت: از طرحهای مهم سال جاری می‌توان به تولید زخم پوش‌های پیشرفته نانویی با بستر پلیمرهای طبیعی اشاره کرد. این طرح توسط محققان گروه پژوهشی نانوتکنولوژی در حال اجرا است.

وی گفت: از مهمترین مشکلات درمان و مدیریت زخم، آلودگی آنها با میکرو ارگانیسم‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌هاست که این مسأله علت اصلی مرگ و میر در بیماران مبتلا به سوختگی و یا زخم‌های بیمارستانی است. با توجه به مصرف بالای زخم پوش‌ها در کشورمان و همچنین از آنجایی که بخش اعظم آنها وارداتی بوده و باعث خروج مقادیر قابل توجهی ارز از کشور می‌شود، مطالعه و تولید گونه‌های مختلفی از زخم پوشها در کشور و بومی سازی دانش فنی آن بسیار حائز اهمیت است که طی چندین سال تلاش‌های محققان گروه نانوتکنولوژی، پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه رخ داده و امید است دانش فنی آن در سال جاری تکمیل شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا ادامه داد: از دیگر طرح‌ها که در این پژوهشگاه و در گروه پژوهشی ایمونوشیمی و فرآورده‌های نوترکیب در حال انجام است طراحی و  تولید کیت‌های تشخیصی مورد نیاز مراکز تشخیصی و درمان کشور است که یکی از مهمترین آنها کیت اندازه‌گیری هورمون آنتی مولرین است. این هورمون، هورمونی است که توسط تخمدان تولید می‌شود و معرف ذخیره تخمدانی و توان باروری بانوان است از این رو شاخصی از تعداد تخمک‌ها و وضعیت تخمدان محسوب می‌شود. از آنجائیکه این هورمون در تمام طول دوره قاعدگی ثابت است از این رو اندازه‌گیری آن در هر زمان از این دوره امکان‌پذیر است و در ارزیابی زنانی که با خطر کاهش ذخیره تخمدانی روبرو هستند کمک کننده است.

وی در پایان درباره یکی دیگر از طرح‌های پژوهشی سال جاری این مرکز گفت: همچنین از مهمترین طرح‌های سال جاری، طرح تشخیص زودرس سرطان‌های دستگاه ادراری و تناسلی با استفاده از آنالیز ادرار و خون بیمار به کمک آنتی‌بادیهای طراحی شده علیه سلولهای سرطانی است که توسط محققان گروه پژوهشی مهندسی آنتی‌بادی ـ آنتی‌ژن از سالهای پیش شروع شده و در سال جاری تکمیل خواهد شد. در این پروژه با استفاده از آنتی‌بادیهای ضد مارکرهای سلولهای بنیادی سرطان و سلولهای بنیادی نرمال، جمعیت این نوع سلولها در خون محیطی و ادرار بیماران ردیابی می‌شود و با مقایسه همین جمعیت‌ها در خون محیطی افراد نرمال، سرطان‌های دستگاه ادراری ـ تناسلی به صورت زودرس تشخیص داده خواهد شد.