دکتر سونیا اسکندریون، جراح و متخصص زنان و زایمان، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری سیناپرس گفت: عوارض کلی زایمان طبیعی از نظر میزان خونریزی و مشکلاتی که در آینده برای مادر ایجاد می شود، نسبت به سزارین خیلی کمتر است؛ میزان خونریزی زایمان طبیعی نصف سزارین است. همچنین زایمان طبیعی از نظر فیزیولوژی کاملا با بدن مادر تناسب بیشتری دارد اما در شرایط خاصی که امکان زایمان طبیعی وجود ندارد، بهتر است که عمل سزارین انجام شود. مثلا جنین هایی که بریچ ( پاهای جنین به طرف رحم مادر باشد)، عرضی و چند قلو هستند یا شرایط جنین اصلا در حین زایمان خوب نیست، بهتر است برای مادر عمل سزارین انجام شود.

وی افزود: جنین هایی که رشدشان در داخل رحم مادر کم است و وزن کمی دارند( ۲کیلو و ۳۰۰ الی ۴۰۰ گرم) و به علت وزن کم و ریز نقشی تحمل زایمان طبیعی را ندارند یا زمانی که جفت نارسانا است و خون رسانی خوبی ندارد یا هنگامی که مادر بیماری زمینه ای مانند دیابت، فشار خون دارد ( عاملی که باعث می شود خون رسانی به جفت خیلی خوب صورت نیگرد و بچه رشد نکند)، بهتر است زایمان سزارین انجام شود.

دکتر اسکندریون اظهار داشت: امروزه زایمان سزارین نه تنها در ایران بلکه در دنیا بنابر درخواست مادر نسبت به سال های قبل بیشتر شده است. اگر زوجینی تمایل به داشتن یک یا دو بچه دارند، عمل سزارین قابل قبول است اما اگر قصد دارند فرزند بیشتری به دنیا بیاورند، بهتر است عمل سزارین را انتخاب نکنند و زایمان طبیعی داشته باشند زیرا با انجام سزارین وقتی دو یا سه بار شکم از یک ناحیه باز شود، احتمال چسبندگی جفت، چسبندگی روده، مثانه وجود دارد. همچنین به علت نازک شدن جداره رحم، مادر در بارداری های بعدی با مخاطره زیادی روبرو می شود.

وی تصریح کرد: در هر زایمان طبیعی، فشار زیادی به بدن مادر وارد می شود به همین دلیل زایمان طبیعی در سنین پایین و نوجوانی اصلا توصیه نمی شود زیرا در این سن هنوز ذخایر کلیسم بدن به حد کافی تامین نشده است. همچنین فشاری که به رحم ایجاد می شود، امکان دارد خطراتی را برای مادر ایجاد کند.

بارداری زیاد برای زنان خطرناک است
دکتر اسکندریون به دیگر تفاوت های زایمان سزارین و طبیعی اشاره کرد و به سیناپرس گفت: هرچند محدودیتی برای تعداد بارداری در زایمان طبیعی وجود ندارد اما دفعات زیاد بارداری نیز می تواند برای مادر مخاطره آمیز باشد. چنانچه مشاهده می کنید، مادران نسل های قدیم به علت اینکه تعداد زایمان زیادی داشتند در کهنسالی دچار کمبود ویتامین ها و کلسیم شده و بعدها نیز مشکلات استخوانی و اسکلتی برای آنها به وجود آمده است. همچنین فاصله زایمان ها در زایمان طبیعی می تواند کم باشد و مشکلی برای مادر ایجاد نکند اما اگر فاصله هر عمل سزارین یک سال و نیم باشد، احتمال پاره شدن محل سزارین وجود دارد.

وی یادآورشد: معمولاً عوارض مکرر سزارین پس از فرزند سوم بروز پیدا می کند از اینرو عمل سزارین بیشتر از دو بچه را توصیه نمی کنیم. در سزارین سوم، احتمال چسبندگی جفت، درآوردن رحم، ایجاد فیستول در مثانه و واژن، عفونت، جوش نخوردن زخم و … بیشتر می شود. این عوارض تساعدی افزایش پیدا می کند. عوارض این جراحی پس از به دنیا آمدن فرزند سوم و چهارم، پنج برابر می شود.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته عمل سزارین پیش از موعد انجام می شد که به جنین آسیب می رساند اما اکنون اطلاعات متخصصان نسبت به این عمل بیشتر شده است؛ هنگام سزارین مادران در نوبت اول، سی و هشت الی سی و نه هفته جنین نگهداری می شود. این مساله باعث شده تا عوارض و آسیب های وارد شده به جنین کمتر شود.

این جراح و متخصص زنان و زایمان یادآورشد: همچنین در زایمان طبیعی هنگام انقباضات رحمی، متخصص می تواند با معاینه دهانه رحم تشخیص دهد که میزان این انقباض ها کم یا زیاد است. آیا مادر نیاز به زایمان زودتر از موعد دارد یا خیر اما اگر مادر سابقه زایمان سزارین را دارد، انقباض های رحمی اش باعث باز شدن برش قبلی محل سزارین می شود. معمولا با شروع انقباض ها، متخصصان مجبور به ختم بارداری هستند؛ یعنی بچه در سزارین دوم زودتر از موعد به دنیا می آید.

به گفته وی، گاهی اوقات امکان دارد بنابر دلایلی بچه ای زودتر از موعد متولد شود. اکنون در سزارین های خود خواسته این قضیه کمتر شده اما در سزارین های اورژانسی همچنان این مشکل وجود دارد.

این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا افزود: به طور کلی احتمال آسیب در سزارین برای بچه خیلی کم اما فواید زایمان طبیعی برای مادر بیشتر است. در زایمان طبیعی فیزیولوژیکی مادر بهتر است. حتی شیردهی بهتری انجام می دهد. تماس پوست با پوست خیلی بهتر است. مادر درد زایمان کمتری دارد و این مساله باعث می شود که راحت تر به بچه رسیدگی کند. اهمیت این مساله و عوارض طولانی مدت سزارین باعث شده اکنون در دنیا ترجیح بر زایمان طبیعی مادر باشد.

دولت باید بسترهای لازم زایمان طبیعی را ایجاد کند
وی در پاسخ به این سوال سیناپرس که باید چه اقداماتی انجام دهیم که زوجین بیشتر به سمت انجام زایمان طبیعی ترغیب شوند به سیناپرس گفت: تحقق چنین امری مستلزم این است که شرایط و بسترهای لازم آن در کشور فراهم شود. این گونه نیست که بگوییم مادران نمی خواهند زایمان طبیعی انجام دهند. همچنین بی انصافی است که بگوییم دیگر متخصصان زنان به سمتی رفته اند که دیگر نمی خواهند زایمان طبیعی انجام دهند. در بیشتر مواقع، پذیرش زایمان طبیعی از سوی پدر فرزند یا خانواده آن خانم وجود ندارد. آنها تمایل ندارند چند ساعت پشت در اتاق زایمان منتظر بنشینند؛ هر زایمانی به طور طبیعی ۱۲ تا ۲۴ ساعت زمان می برد.

وی تاکید کرد: باید یک فرهنگ سازی مناسبی پیرامون این مساله انجام شود. خانواده ها باید در کنار خانمی که قصد دارد زایمان طبیعی انجام دهد، قرار بگیرند. همسران بسیاری از زنان باردار اصلا هیچ آگاهی راجع به سیر زایمان ندارند. آنها آگاه نیستند که روز زایمان باید در کنار همسرشان حضور داشته باشند و از آنها پشتیبانی کنند. این مساله باید اطلاع رسانی شود.

دکتر اسکندریون اظهارداشت: همچنین اکنون حتی در بیمارستان های خصوصی هم برای اتاق های زایمان ضعف داریم. اغلب در اتاق های عمل امکان حضور همراه وجود ندارد. قطعا اگر خانمی همسرش آموزش دیده باشد و روز زایمان کنار همسرش قرار بگیرد، استرس خانم کمتر می شود.

این جراح و متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: در کنار این مساله تجهیزات زایمان بی درد ما حتی در بیمارستان های خصوصی شهرهای بزرگ نیز کافی نیست. این تجهیزات در هر ساعت از شبانه روز در دسترس ما قرار ندارد.

وی به خبرنگار خبرگزاری علم و فرهنگ (سیناپرس)، گفت: اجبار در گرایش زوجین به انجام زایمان طبیعی درست نیست. در وهله نخست باید فرهنگ سازی و آموزشی در این زمینه به زوجین و خانواده های آنها داده شود. بسیاری از مادران که خودشان زایمان طبیعی انجام داده اند ترس زیادی دارند که دخترشان نیز زایمان طبیعی داشته باشند. همین ترس باعث استرس شدید خانواده ها می شود و روند زایمان را کند می کند.

وی افزود: اگر دولت قصد دارد آمار زایمان طبیعی در کشور بالا برود باید سرمایه گذاری خوبی برای اتاق های زایمان انجام دهد. کیفیت اتاق های زایمان و دستگاه های مانیتوری جنین باید بهتر شود تا اگر مشکلی به وجود می آید هرچه سریعتر اقدام شود. همچنین اتاق های عمل اورژانس مان نیز باید خیلی قوی تر شوند. در بسیاری از مواقع در سیر زایمان طبیعی مشکلی به وجود می آید که باید مادر کمتر از نیم ساعت به اتاق عمل منتقل داده شود که متاسفانه اکنون چنین شرایطی در بسیاری از بیمارستان های کشور وجود ندارد. این مساله باعث می شود متخصص زنان در بسیار از مواقع ریسک نکند تا کمتر از نیم ساعت بیمارشان به اتاق عمل برود. گاهی نیم ساعت تبدیل به دو ساعت می شود که پزشک شرایط استرس زایی را باید تحمل کند. تمام این شرایط باید در کشورمان مهیا شود تا آمار زایمان طبیعی مان افزایش پیدا کند.