با سرعت ‌گرفتن روند واکسیناسیون کووید-۱۹ در کشور، برخی گروه‌ها در تزریق واکسن تردید دارند
واکسن کرونا به چه کسانی نمی‌سازد؟

این روزها با سرعت‌ گرفتن نسبی روند واکسیناسیون، تردیدها و گمانه‌زنی‌های اشتباه روند صعودی گرفته است. همچنان خیلی‌ها به‌دلیل ترس از ابتلا به کرونا یا بی‌اطلاعی از اثرات بعدی واکسن کووید-۱۹ از تزریق آن امتناع می‌کنند. البته شنیدن اخباری مبنی بر ابتلا به کرونا پس از تزریق واکسن (به‌ویژه واکسن سینوفارم) بر شدت ‌گرفتن این نگرانی‌ها افزوده است. اینها در حالی است که برخی می‌گویند گروه‌هایی از افراد جامعه از‌جمله زوج‌هایی که قصد بارداری دارند یا افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی از زدن واکسن خودداری کنند، در‌حالی‌که بررسی‌های علمی و مستند از سوی متخصصان نشان داده است هیچ‌کدام از واکسن‌ها باعث ابتلا به کرونا نمی‌شود. متخصصان می‌گویند این‌که در مدت دو هفته پس از تزریق دوز اول تعداد مبتلایان بیشتر شده است به کاهش پایبندی به شیوه‌نامه‌های بهداشتی یا بروز علائمی پس از تزریق واکسن در برخی افراد باز‌می‌گردد که معمولا پس از دو هفته از بین می‌رود و بدن خود را ایمن می‌کند. بی‌شک انجام و تکمیل چرخه واکسیناسیون از سوی همه افراد تنها مسیر خروج از بحران کروناست و پرهیز از واکسیناسیون، رسیدن به این هدف را به‌تعویق می‌اندازد که بهای از دست رفت جان بسیاری از هموطنان خواهد بود. دکتر محمدرضا صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم به برخی پرسش‌ها و تردیدهایی که نسبت به عوارض تزریق واکسن کرونا وجود دارد پاسخ داده است.

 گفته می‌شود اگر هر نوع علائم سرماخوردگی دارید از تزریق واکسن کرونا پرهیز کنید. ولی در برخی مراجع فقط به داشتن تب برای به‌تعویق‌انداختن تزریق واکسن تاکید می‌شود. از نظر علمی ‌چه توصیه‌ای شده است؟
در صورت وجود علائم مشکوک به کرونا شامل آبریزش بینی، سردرد، سرفه یا تب باید واکسیناسیون کرونا به تعویق بیفتد.
 چرا برخی افراد پس از تزریق واکسن علائمی‌مثل تب، لرز و درد عضلانی نشان می‌دهند و برخی نه؟
بروز علائم پس از تزریق واکسن، بستگی به نوع واکسن و شرایط ایمونولوژیک دریافت‌کننده واکسن دارد.
 آیا این نظر درست است که احتمال بروز عوارض پس از تزریق واکسن در کسانی که پیش از آن با ویروس کرونا مواجهه داشته‌اند بیشتر است؟
نه! این درست نیست. علائم بعد از واکسیناسیون ربطی به سابقه ابتلا ندارد.
 آیا احتمال بروز عوارض بعد از تزریق واکسن در جوان‌ها بیشتر از افراد میانسال است؟
خیر، لزوما بروز عوارض با سن مرتبط نیست و صرفا بر‌اساس نوع واکسن و نوع عارضه متفاوت است.
 آیا میزان ایمنی‌زایی واکسن‌های کرونا که به بازار جهانی عرضه شده نسبت به واکسن‌هایی که در کشور ما موجود است با هم تفاوت زیادی دارد؟
واقعیت این است که اولویت‌بندی خاصی از سوی سازمان بهداشت جهانی در این‌باره تعیین نشده است و تمام واکسن‌هایی که در دسترس است از بهترین واکسن‌ها‌ست. متاسفانه برخی رسانه‌ها و متخصصان بیش از حد مردم را در این‌باره حساس کرده‌اند. تنها توصیه ما این است افرادی که تحت واکسیناسیون قرار گرفته‌اند، همچنان شیوه‌نامه‌های بهداشتی را به‌طور جدی رعایت کنند. مدت اثربخشی واکسن نیز بیشتر با شرایط جسمی و بدنی خاص هر فرد ارتباط دارد.
 چرا این روزها زیاد می‌شنویم که فردی پس از تزریق واکسن حتی در نوبت دوم، مبتلا به کرونا و حتی نوع نسبتا شدید آن شده است؟
ابتلا بعد از دوز اول شایع است چون دوز اول ایمنی قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند اما بعد از تزریق دوز دوم به‌خصوص  دو هفته بعد از تزریق، به‌تدریج انتظار ایجاد ایمنی داریم که این ایمنی نیز صددرصد باعث پیشگیری نمی‌شود.
 چه کسانی و با داشتن چه بیماری‌هایی نباید واکسن بزنند؟
ما در حال‌حاضر منعی برای واکسیناسیون کرونا در بزرگسالان غیرباردار نداریم اما افرادی که دارای علائمی شبیه سرماخوردگی هستند از تزریق واکسن پرهیز کنند، ولی مشکلات مفصلی منعی برای تزریق واکسن ایجاد نمی‌کند. از سوی دیگر بهتر است حداقل چهار هفته از مثبت شدن تست پی‌سی‌آر برای تزریق واکسن گذشته باشد. بهتر است کسی که علائم خفیف دارد، برای تزریق واکسن کمی صبر کند. همچنین کسی که شک دارد با فرد مبتلا تماس داشته است مشکلی برای تزریق واکسن ندارد.
 آیا افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی منعی برای تزریق واکسن دارند؟
خیر. افراد مبتلا به بیماری‌های روماتولوژیک منعی برای دریافت واکسن کرونا ندارند.
 در مورد افرادی که اختلالات تیروئیدی دارند چطور؟
افراد مبتلا به اختلالات تیروئید نیز منعی برای دریافت واکسن ندارند.
 آیا بارداران یا کسانی که قصد بارداری دارند باید ملاحظاتی نسبت به تزریق واکسن داشته باشند؟
واکسن کووید-۱۹ برای خانم‌های باردار به‌شدت توصیه می‌شود. بررسی‌ها نشان داده واکسن فایزر بیشترین اثر مثبت را روی زنان باردار داشته و امن‌ترین واکسن بوده است. پس از آن سینوفارم و آسترازنکا قرار دارد که هر دوی آنها از سوی سازمان بهداشت جهانی توصیه شده است. اما در کشور ما کمیته کشوری زنان باردار توصیه کرده که تصمیم‌گیری جمعی برای تزریق واکسن در زنان باردار باید اتفاق بیفتد. واکسن سینوفارم در چین به بارداران تزریق می‌شود و طبق شواهد ایمن به‌نظر می‌رسد. در مورد واکسن برکت در حال حاضر مراحل تحقیقاتی‌اش در حال طی ‌شدن است.
 کسانی که در دوران درمان سرطان به‌سر می‌برند، مجاز به تزریق واکسن هستند؟
بهتر است افرادی که شیمی‌درمانی می‌کنند تزریق واکسن را بین نوبت‌های شیمی‌درمانی‌ خود انجام دهند.
 آیا ملاحظات و مراقبت‌های پس از تزریق واکسن برای واکسن‌های موجود در کشورمان متفاوت است؟
ملاحظات خاصی وجود ندارد؛ مگر این‌که فرد علامت‌دار شود که مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن به‌ویژه در صورت بروز درد عضلانی یا سردرد توصیه می‌شود. اما در صورت بروز عوارض شدید مثل درگیری ریوی یا سردرد شدید باید با پزشک مشورت شود.
 ترس از ابتلا به کرونا پس از تزریق واکسن که در بسیاری دیده می‌شود با چه توجیه علمی‌ و مستندی باید مهار شود؟
تمام واکسن‌هایی که از کودکی به ما تزریق شده است به‌ مقدار بسیار اندک عوارضی داشته‌اند. در رابطه با واکسن فلج اطفال که توانسته این بیماری را در برخی کشورها ریشه‌کن کند، ممکن است در مقیاس یک در میلیون موردی وجود داشته باشد که با تزریق واکسن مبتلا شده باشند. در رابطه با واکسن کووید-۱۹ نیز اگر عوارض واکسن و عوارض ابتلا به خود ویروس را کنار هم در‌نظر بگیریم، قطعا کفه ترازو به سمت عوارض ابتلا سنگینی خواهد کرد و بدون شک عوارض واکسیناسیون به‌مراتب کمتر خواهد بود. البته توجه به شیوه‌نامه‌های بهداشتی برای گذر ایمن از بحران کرونا حتی در صورت واکسینه‌شدن برای همه مردم الزامی است.